Ayreon - The Source

• BandAyreon [NL]
• TitelThe Source
• Release datum28-04-2017
• LabelMascot Label Group [NL], Music Theories Recordings [NL]
• Genre Progrock / metal, Symfonische metal

Tracklist

Disc 1:
01. The Day That The World Breaks Down
02. Sea Of Machines
03. Everybody Dies
04. Star Of Sirrah
05. All That Was
06. Run! Apocalypse! Run!
07. Condemned To Live
Disc 2:
08. Aquatic Race
09. The Dream Dissolves
10. Deathcry Of A Race
11. Into The Ocean
12. Bay Of Dreams
13. Planet Y Is Alive!
14. The Source Will Flow
15. Journey To Forever
16. The Human Compulsion
17. March Of The Machines

Ayreon - het project rond maestro Arjen Lucassen - volg ik al sinds het verschijnen van debuutalbum The Final Experiment in 1995. In rap tempo werden de albums uitgebracht, met als voorlopige hoogtepunt het duo The Universal Migrator (2000). Hoewel, mijn persoonlijke favoriet is in de loop der jaren Into the Electric Castle (1998) gebleken. Zonder dat ik nou precies kan duiden waarom. Het was wel het eerste dubbelalbum, en het eerste met ook gerenommeerde buitenlandse gastvocalisten.

In de loop der jaren werden pauzes, on hold, en terugkeer aangekondigd; hoe dan ook zorgde Lucassen met diverse projecten - ook onder andere namen (Guilt Machine, Star One, Ambeon) - altijd voor kwalitatief sterke producties. Deze bevonden zich altijd in het brede genre dat je kunt omschrijven als symfonische progrock/metal. Nog een overeenkomst: al die albums kenden een keur aan gastmuzikanten en -vocalisten; slechts 1 muzikant is op het merendeel - naast Lucassen zelf natuurlijk - van genoemde albums te horen: drummer Ed Warby.

In 2017 laat weer een nieuw Ayreon-album zich openbaren: The Source. Met opnieuw een indrukwekkende opsomming aan (vooral bekende) gasten belooft ook deze aflevering van het inmiddels bekende Ayreon-verhaal weer een hele interessante. Naast aanwezige (inter)nationale muzikanten als Paul Gilbert en Marcel Coenen (gitaar), Joost van den Broek (toetsen), Maaike Peterse (cello) en uiteraard drummer Ed Warby, zijn het zoals meestal vooral de zangers en zangeressen die qua naam en faam de show stelen. Een greep: James LaBrie, Tommy Karevik, Niels K. Rue, Tobias Sammet, Hansi Kürsch, Russell Allen, Simone Simons en Floor Jansen.

Opener The Day That The World Breaks Down was als eerste naar voren geschoven als kennismaking, en blijkt werkelijk overrompelend. Naast bombastisch, episch (ook qua lengte, gelukkig als enige op het album) en indrukwekkend, blijkt het vooral een compositie die blijft hangen. Nee, dat moet ik corrigeren: het is het refrein dat blijft hangen. Daarnaast blijkt de muziek vooral herkenbaar, vertrouwd te klinken. Alle Ayreon-elementen zijn aanwezig: herkenbaar gitaarwerk, veel sferisch toetsenwerk, gedreven tempo's, maar ook enerzijds elektronica, en anderzijds invloeden van (middeleeuwse) folk en klassiek muziek, en veel aandacht voor (semi-)akoestische dan wel ingetogen passages. Instrumenten als piano, viool, cello en dwarsfluit zijn geen vreemden binnen het Ayreon-oeuvre.

Hoeveel The Source ook teruggrijpt naar eerder werk van Lucassen, ik heb wel het idee dat dit nieuwe album een stuk 'harder' en moderner is uitgepakt dan voorgaande albums, en er juist veel ruimte is voor de gitaar (Everybody Dies). Ondanks dat er genoeg rustpuntjes te vinden zijn, is hier toch ook nadrukkelijk veel moderne metal te horen. Luister daarvoor bijvoorbeeld maar eens naar het al genoemde Everybody Dies, met z'n laaggestemde gitaren. Of neem het denderende Planet Y Is Alive!, dat een prima Ayreon-visie op power metal geeft.

Nou ja, individuele nummers uitlichten is hier onbegonnen werk, met zo veel verschillende sferen en karakters. Sowieso moet je The Source natuurlijk als een geheel beluisteren. Ok, eentje dan nog: Een van mijn favorietjes blijkt Into the Ocean, met z'n heerlijke jaren '70 progrock vibe dat doet denken aan de beste jaren van bands als Deep Purple en Uriah Heep. Van een ander gehalte spreekt ook het enorm sferische Star Of Sirrah me heel erg aan, samen met de albumopener echt een topper!

The Source zal geen enkele Lucassen-fan teleurstellen verwacht ik. Dat kan natuurlijk ook bijna niet met zo veel kwaliteit in huis. Ayreon staat al jaren garant voor sfeervolle progressieve rock/metal die een breed publiek kan aanspreken. Toch wil ik een kleine kanttekening plaatsen. Op zichzelf is The Source inderdaad een overrompelend album, maar afgezet tegen eerder werk van Ayreon hoor ik toch ook wel opvallende overeenkomsten, om niet te zeggen herhalingen. Zolang de kwaliteit gehandhaafd blijft stoort het niet, maar dat gevaar ligt wel op de loer. Ik kan dan ook niet zeggen dat dit nieuwe album per se beter is dan een van z'n voorgangers uit de jaren '90 of '00.