Grafjammer - De Zoute Kwel

• BandGrafjammer [NL]
• TitelDe Zoute Kwel
• Release datum18-12-2020
• LabelFolter Records [DE]
• PromotorMetal Promotions [DE]
• Genre Black metal

Tracklist

01. Jajempriester
02. Affreus. Infaam. Abject.
03. Zelfverminkers & Spiritusdrinkers
04. De Bijlman Van Trecht
05. De Bakboordshand
06. Bijbelgordelgesel
07. De Kinderen Branden
08. Maak Het Kort
09. Kolkgat

Volendam heeft de drie j's, Utrecht (en omgeving) heeft er met wat letter-gegoochel wel vijf: die van Grafjammer. Dat gestoei met letters en woorden is sowieso wel iets dat bij Grafjammer past, hun teksten zijn consequent in het Nederlands, en bevat naar mijn mening prachtige, vaak (met opzet gebruikte) archaïsche taalvondsten. Net zo goed als de promotionele teksten, die ontdaan zijn van (letterlijk) alle Anglicismen, die daarmee dan ook volledig overbodig blijken. Ik ben zelf groot liefhebber van dit specifieke gebruik van het Nederlands, en wordt regelmatig beticht van het bezigen van in onbruik geraakte woorden. Al ben ik mij er ook van bewust dat ik mij zo af en toe bezondig aan Engelse leenwoorden.

Goed, genoeg geluld, nu naar de muziek. De Zoute Kwel is de derde langspeler van Grafjammer, opvolger van Schalm & Schabauw uit 2018. De heren zelf noemen hun muziek 'Primitieve Nederlandstalige Necrorock', en wie ben ik dan om daar iets tegen in te brengen. Ik kan hooguit proberen die muzikale insteek iets nader te duiden, en dan kom ik tot stevig, zwartgeblakerd metaal met een aanstekelijke, soms ietwat punk- en korstige inslag. Ik vind het zelf in elk geval erg lastig om bij deze (toch behoorlijk afwisselende) muziek stil te blijven zitten.

36 Minuten muziek, verdeeld over negen nummers, thematisch verbonden middels Nederlandse volksverhalen, spookverhalen en nautische onderwerpen, die handelen over messenmakers, zelfmoordenaars, flagellanten, samenzweerders, brandende kinderen en de eeuwig smerige onderbuik van de stad Utrecht. Juist door met de thematiek en de teksten zo dicht bij huis te blijven onttrekt Grafjammer zich aan de standaard blasfemische onderwerpen. Daarbij wordt ook met regelmaat de diepte opgezocht binnen lokale maatschappelijke problematiek, zoals bijvoorbeeld Zelfverminkers & Spiritusdrinkers overduidelijk laat horen. Opvallend genoeg levert dat in muzikaal opzicht bijna ballade-achtige taferelen (met fraai gitaarvoormanschap) op.

Jajempriester opent het bal hartstochtelijk, en is meteen een goed voorbeeld van zowel het opzwepende, als ook het pakkende aspect van de muziek van Grafjammer. Zowel de gejaagde gitaren - die twee hebben een sterke wisselwerking! - als de bezielende drums grijpen je direct beet, en sleuren je onverbiddelijk het album binnen. Affreus. Infaam. Abject. doet daar met z'n ziedende begin nog een schepje boven op, en ontpopt zich tot een afwisselend nummer, waarin de in de tekst het nodige vertier te vinden is. De Bijlman Van Trecht trekt de lijn van opzwepende muziek voort, dit is het betere hak- en beukwerk. De vlijmscherpe riffs (voor dit woord heb ik zo gauw even geen puur Nederlands alternatief, suggesties zijn zeer welkom!) trekken hoe langer hoe meer de aandacht.

De Bakboordshand is een nummer met twee gezichten, waarbij in het laatste gedeelte ruimte is gemaakt voor heerlijke melancholie middels een ouderwetse trekzak (bespeeld door Heidenvolk's Jacco de Wijs) die wat mij betreft de folkloristische lading goed weergeeft. Daarna gaat met de twee sterke nummers Bijbelgordelgesel (voorzien van opvallend drumwerk) en De Kinderen Branden (met fraaie ingetogen introductie, en opnieuw wat afwijkende ritmiek) uiteindelijk het gas er weer goed op. Mede vanwege de wat 'anders' ingevulde ritmes valt de basgitaar hier ook in positieve zin op. Zoals een goed opgebouwd album betaamt, wordt afgesloten met het of een hoogtepunt. Kolkgat voldoet daar volledig aan, en is - met tevens de langste speelduur - een goede opsomming van hetgeen Grafjammer op deze langspeler allemaal te bieden heeft.

De Zoute Kwel lijkt mij opnieuw een stap vooruit voor de ervaren rotten van Grafjammer. Nog nooit klonk hun versie van "black 'n' roll" (excuus, na riffs nog een keer Engels wegens geen alternatief) zo uitgebalanceerd. Als een schip op zee stampt en rommelt de muziek doorheen woeste golven, gehaast maar met beleid. De muzikanten weten van wanten, en de liedjesschrijverij is dik in orde. Lomp, beukend, en toch zo verdomd pakkend. Ik baal ervan dat het daadwerkelijke uitgifte-feestje geen doorgang kan vinden (iets met corona) en ik verheug me er op om Grafjammer weer eens op het podium te mogen aantreffen!