Nightwish - Imaginaerum: Filmischer dan ooit
Eerder deze maand verscheen "Imaginaerum", de zevende studioplaat van de Finse metalband Nightwish. Naast de plaat verschijnt in april volgend jaar ook een film van de band, gebaseerd op de nummers van de nieuwe studioplaat. De hele periode voor deze plaat was echter een rumoerige tijd voor de Finnen. Zangeres van het eerste uur Tarja Turunen werd ontslagen en opgevolgd in 2007 door de Zweedse Annette Olzon. De door de nieuwe zangeres ingezongen plaat "Dark Passion Play" werd zowel live als op plaat met gemengde gevoelens door pers en fans ontvangen. Met name de vocale prestaties van Olzon lagen onder vuur. De Zweedse had er dan ook een zware dobber aan om de plek van haar illustere voorgangster te veroveren en vervolgens te consolideren. Reden genoeg om bassist Marco Hietala aan de tand te voelen over Nightwish anno 2011. Een gesprek over films, de nieuwe zangeres en ABBA.
Het is vrijdag 21 oktober. Een rustige najaarsdag waarop de zon zich veelvuldig laat zien. In het spiksplinter nieuwe Mint Hotel nabij het Centraal Station van Amsterdam staan vandaag Nightwish bassist Marco Hietala en keyboardspeler/Nightwish-mastermind Tuomas Holopainen de Nederlandse metalpers te woord. WingsOfDeath heeft de eer om vandaag met de goed geluimde en spraakzame blonde bassist te babbelen.
Hoe is het Marco?
[Marco] Prima, dank je. Ik breng een aantal fijne dagen door met het doen van interviews met nogal wat mensen die ons nieuwe album blijkbaar de moeite waard vinden. Dus dat is eigenlijk best leuk.
Niet veroordeeld tot een continu verblijf in hotels de komende weken?
[Marco] Ehh, nee hoor, dat geldt niet voor mij. Ik ben nog maar sinds afgelopen zondag aan het cityhoppen door Europa voor interviews. En morgen ga ik al weer terug naar huis. Tuomas daarentegen zit hier nog tot volgende week vrijdag, een maand in totaal. Ik zit hier als back-up omdat er nogal wat interviews gedaan moesten worden.
In een korte luistersessie voor het gesprek met Marco krijg ik de gelegenheid om het album in vogelvlucht te beluisteren. Mijn eerste indruk: een vet geproduceerde plaat waarin een grote rol is weggelegd voor zangeres Annette Olzon. De Zweedse gebruikt haar stem minder ééndimensionaal als op de voorgaande plaat 'Dark Passion Play' en pakt zo nu en dan verassend uit door zelfs hier en daar zwoel te klinken. Wat in vergelijking met die plaat ook opvalt is dat de band minder zwaar, duister en agressief klinkt. Hoe kan dat?
[Marco] Ik denk dat dat komt als tegenreactie op een paar logische dingen. Met 'Dark Passion Play' moesten we door een moeilijke periode heen die daarvoor lag. En als je dat overkomt, dan werkt die periode door in de muziek die je maakt. Dat hoorde je duidelijk terug in 'Dark Passion Play' . Het is ons echter gelukt om de vooroordelen die gonsden te overwinnen en we zijn in de tussentijd als band erg naar elkaar toe gegroeid. Vervolgens deden we daarna twee jaar lang een succesvolle tour. Iedereen binnen de band wist al tijdens de repetitiesessies van de nieuwe nummers dat dit een heel goed album zou worden. Er hing gewoon een goede sfeer binnen de band en die hangt er eigenlijk al dik een jaar. Ook tijdens de opnames. Dus tuurlijk, ik snap dat je zegt dat de plaat positiever klinkt dan de vorige, want dat komt echt door de sfeer binnen de band. De plaat is ook levendiger en ademt meer dan de vorige. Dat komt dus omdat wij ons gewoon zo voelen op dit moment.
Ik heb even een paar steekwoorden opgeschreven van hetgeen me opviel bij de luistersessie van jullie nieuwe plaat. Graag jouw reactie daarop. Ten eerste vind ik dat de plaat een megavette productie heeft...
[Marco] Dank je!
Ik denk ook dat deze plaat het absoluut goed zou doen als soundtrack van een film. Het laatste nummer op de plaat zou bijvoorbeeld perfect zijn als aftiteling van een rolprent en sommige stukken zouden zelfs niet misstaan bij een film als "Pirates Of The Caribbean"...
[Marco] Ok, nou daar heb je ook gelijk in. De muziek van Nightwish is altijd geschikt geweest om makkelijk een beeld bij te projecteren. Of om te visualiseren. Dat komt omdat Tuomas altijd muziek schrijft met een verhaal in zijn achterhoofd dat hij wil vertellen. Dus dat wordt min of meer al beeldend gemaakt vanaf het begin. Door het toevoegen van die flamboyante orkest arrangementen wordt dat filmische gevoel alleen maar sterker. Natuurlijk zijn er ook fragmenten waar we dat ook bewust aan de muziek hebben toegevoegd. Zo is er bijvoorbeeld een stuk in het nieuwe nummer 'Scaretale' dat ook volgens onszelf klinkt alsof het een perfecte soundtrack zou zijn voor wanneer Tim Burton een heavy metal film zou maken. Het is dus hoogstwaarschijnlijk iets wat we per ongeluk bewust gedaan hebben. Het album is in zijn geheel ook bedoeld als een muziekstuk. Het is bedoeld om goed naar geluisterd te worden. Daarnaast verschijnt er dus binnenkort ook een film van ons. In de allereerste opzet zou dat overigens niet een volledige film worden. We zaten er juist aan te denken om een aantal korte filmpjes te maken voor alle afzonderlijke nummers op de plaat. Vervolgens wilden we die verzamelen op een dvd zodat men het album kon beluisteren en tegelijkertijd de dvd kon bekijken. Maar uiteindelijk zei Stobe Harju dat het een leuk idee was om twaalf videoclips te schieten, maar dat we eigenlijk moesten proberen om het budget bij elkaar te krijgen om een volledige film te maken. Stobe Harju is de regisseur van de film die we voor deze klus vroegen omdat hij een fantastisch resultaat geleverd had voor onze videoclip van 'Islander' (nummer van 'Dark Passion Play' - red.). Maar goed, we dachten, ok dat is een goed idee! Stobe heeft toen een storyboard getekend en dat hebben we bekeken tijdens één van onze repetitiesessies. We vonden het toen al een kans die we moesten pakken! Zijn storyboard zou dan ook de basis worden van de film. De muziek was zowiezo al geschikt voor een film, dus alles kwam gewoon goed uit. Het klikte zeg maar. Niet op een gangbare manier van hoe een plaat tot stand komt, maar toch.
Zoals eerder gezegd valt de zang van Annette Olzon op 'Imaginaerum' erg op. Veel meer dan op het voorgaande album. Zo klinkt ze zwoel in 'Slow Love Slow' en doet haar stem me in 'Last Ride Of The Day' zelfs aan de zang van de dames van ABBA denken... Hietala maar eens even confronteren met deze constatering...
[Marco] (lacht bulderend) Ok, nou ja, ik denk dat dat komt door de wat hogere nasale zangstem samen met het Zweedse accent van Annette, net zoals de dames van ABBA dat hadden. Ik denk dat dat de meeste logische verklaring is voor die vergelijking.
Ik ken veel popbands die uit Zweden komen, van Ace Of Base tot Roxette. Hun zangstijl doet me echter niet aan ABBA denken. Maar bij jullie dus heel duidelijk wel...
[Marco] Ja, dat komt echt door de klank van Annette's hoge nasale stem. En dat samen met haar Zweedse accent komt dat dus heel dicht in de buurt. Maar als we het hebben over de grote verscheidenheid aan muzikale invloeden en atmosferen die bij elkaar komen op een Nightwish album, jouw opmerking over de zang van Annette zorgt er wel voor dat ik nu een prachtige grijns op mijn gezicht krijg. Want het is iets dat ik niet meteen verwacht en als dat dan opgemerkt wordt, is dat toch even van 'verrek, je hebt gelijk!' haha.
Was je dit dan nog niet eerder opgevallen dan?
[Marco] Wel een beetje ten tijde van 'Dark Passion Play' en op de nieuwe plaat misschien zelfs een beetje meer. Maar ik ben echt trots op haar hoe ze de zang heeft gedaan op de nieuwe plaat. Ik had het net over de vorige plaat en hoe we de vooroordelen moesten overwinnen enzo, maar bij de nieuwe plaat was dat niet meer relevant. Je kan dat dus aan Annette's stem horen. Ze is veel relaxter en zelfverzekerder. Na alle stress en drukte van de vorige plaat en de tour die erna kwam, hoor je dat er echt sprake is van een enorm verschil. Ik vind dat de zang nu op een veel hoger vlak zit. Niet dat 'Dark..' slecht was. Integendeel, dat was erg ook goed, maar toch ben ik nu gewoon heel erg tevreden met het eindresultaat.
Nog even over de combi van de nieuwe plaat samen met de film. Is dat gedaan om de nieuwe plaat interessanter te maken en nog wel aan de man te kunnen brengen in deze tijd van massale download praktijken?
[Marco] (denkt even na) Hmmm, ik weet het niet. Het idee om nu ook met een film te komen is geen publiciteitsstunt ofzo en het is ook niet bedoeld om meer platen te verkopen. Er zijn zeker goedkopere manieren om platen te promoten dan op deze manier haha. We wilden gewoon eens wat anders doen, een nieuwe insteek proberen. Ook om het interessant te houden voor onszelf. Tuurlijk, de plaat is bedoeld om beluisterd te worden en de film is bedoeld om bekeken te worden. Het is een film geworden die zwaar beïnvloed is door onze muziek en het was iets waarvan we vonden dat we het heel graag wilden doen. Bovendien hadden we nu de kans en genoeg connecties en geldschieters die dit mogelijk maakten.
Was het misschien ook een kans om jullie eigen creatieve horizon te verleggen? Om naast de muziek ook iets nieuws te proberen?
[Marco] Wel een beetje, maar er zijn natuurlijk ook producers, regisseurs en scriptschrijvers die er gewoon meer verstand van hebben dan wij. Wij als band kwamen met het oorspronkelijke idee en hebben de film wel een beetje geproduceerd, maar zien ons zelf toch meer als muzikanten. Muzikanten die platen schrijven en opnemen en alles wat daar bij komt kijken. Daar weten wij dan weer alles van. Maar in de filmwereld moet je zulke mensen gewoon vertrouwen omdat zij weten hoe het is om een film te maken.
Ik zag vanochtend een trailer op YouTube van de film en de nieuwe plaat en kreeg daardoor een korte indruk van wat we een beetje kunnen verwachten. Kunnen we de film uiteindelijk ook in de bioscoop gaan zien?
[Marco] Ja, daar zijn we wel mee bezig. Maar naast het voorproefje dat jij gezien hebt, zijn we nog wel van plan om ook een echte filmtrailer te maken om de interesse te wekken van de hele bioscoopwereld. Omdat zij ook willen zien wat ze van deze film kunnen verwachten. In Finland zal de film in ieder geval wel in de bioscopen te zien zijn, hoe het ook wendt of keert. Het zal echter lastiger worden om de film buiten onze landsgrenzen in de bioscoop te krijgen. We moeten ons nog wel echt bewijzen in die wereld en ze laten zien dat wij met deze film ook iets gemaakt hebben dat waard is om in de bioscoop te vertonen.
Nog even terug naar jullie nieuwe plaat. Heb jij daar ook aan meegeschreven?
[Marco] Ja, er is één nummer op de nieuwe plaat, getiteld 'The Crow, The Owl And The Dove' waar ik de muziek voor geschreven heb. Tuomas heeft echter het leeuwendeel van de nieuwe plaat geschreven, ondanks dat het arrangeren bij ons wel een democratisch proces is geweest. En dat gaat altijd vrij goed. Het blijft veel werk, maar het levert niet veel stress op. We gaan gewoon met zijn allen de ruwe versies van de nummers spelen en bespreken daarna rustig hoe we de nummers nog beter kunnen maken door de details aan te passen. Net zolang totdat iedereen tevreden is en het net zo indrukwekkend en ambitieus klinkt zoals we het in ons hoofd hadden.
Het tourschema van jullie vorige plaat was nogal intensief. Zelfs zo erg dat jullie gitarist Emppu zijn gitaar een jaar lang na de laatste tour niet meer aangeraakt heeft.
[Marco] Ja, dat klopt. Hij heeft echt een lange vakantie genomen om zijn hoofd helemaal weer leeg te maken.
Heeft hij wel meegeschreven aan "Imaginearum" dan?
[Marco] Hij heeft wel wat demo's toegestuurd maar hij is in die periode ook verhuisd naar het platteland en was eigenlijk alleen maar aan het vissen en aan het zuipen met zijn buren daar hahaha. Dus hij heeft niet echt op tijd bij kunnen dragen aan nummers voor de nieuwe plaat.
Is de plaat daardoor ook anders geworden? Of heeft hij normaal gesproken nooit een grote invloed op het geluid van jullie platen
[Marco] Hij heeft altijd wel een aantal ideeën voor nummers die ook op onze platen terecht komen. Alhoewel Tuomas dus wel de belangrijkste componist in de band is. Tuomas is heel erg belangrijk voor hoe Nightwish klinkt door de manier waarop hij de muziek en de teksten schrijft. Het is daarom lastig om in het eindresultaat Emppu's inbreng aan te wijzen.
Als laatste nog even over het touren. Zal de release van deze plaat ook gevolgd worden door een, wederom, intensieve tour?
[Marco] Nee, we willen het deze keer niet zo gek meer maken als de vorige keer. Er staan al wel heel wat shows op de rol en zullen ook in Nederland een optreden doen.
Voor alle Nightwish fans: op 13 april is de Finse band te aanschouwen in de Heineken Music Hall.